ชุมเห็ดไทยสมุนไพรมากประโยชน์ สมุนไพรช่วยให้นอนหลับ

โดย ปุณณภา  งานสำเร็จ
ศูนย์ศึกษารวบรวมพันธุ์พืชสมุนไพรและภูมิปัญญาไทย  จังหวัดนครราชสีมา

ปัญหาของผู้เจ็บป่วยส่วนใหญ่มักมีภาวะนอนหลับยาก  ซึ่งสร้างความทุกข์ทรมานให้เป็นอย่างมาก  เสียสุขภาพและทำให้กระบวนการฟื้นฟูของร่างกายทำงานไม่ได้เต็มที่  เนื่องจากการซ่อมแซมร่างกายจะเกิดขึ้นเมื่อนอนหลับสนิท  พักผ่อนเพียงพอ  บางทีการกินยานอนหลับต่อเนื่องกันนานๆทำให้ดื้อยา  เกิดผลข้างเคียงต่อระบบประสาท ระบบย่อยอาหาร ร่วมไปถึงระบบขับของเสีย  ที่สำคัญบางครั้งยานอนหลับก็ไม่สามารถช่วยให้นอนหลับได้  ลองมาดูทางเลือกอื่นกัน  ด้วยการใช้สมุนไพรชุมเห็ดไทย  หาง่ายข้างทาง
ชุมเห็ดไทย หรือ Foetid Cassia-Cassia Tora Linn. อยู่ในวงศ์ LEGUMINOSAE เป็นไม้ล้มลุก พบขึ้นตามที่รกร้างข้างทางทั่วไป ต้นสูงไม่ถึง 1-2 เมตร เป็นพุ่มแน่น ใบเป็นใบประกอบ สีเขียวสด ดอกสีเหลือง ออกเป็นช่อตามซอกใบใกล้ปลายยอด “ผล” เป็นฝัก เมล็ดรูปสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูน สีน้ำตาลแกมเขียว เป็นไม้เจริญเติบโตในฤดูฝน ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด มีชื่อเรียกอีกคือ ชุดเห็ดควาย ชุมเห็ดนา ชุมเห็ดเล็ก ลับมึนน้อย พรมดาน และ หญ้าลึกลืน
สรรพคุณ :
เมล็ดชุมเห็ดไทย รสขมเมา แก้นอนไม่หลับ แก้กระษัย ขับปัสสาวะ แก้ตาแดงตามัวตาแฉะแก้ตับอักเสบ ตับแข็ง

เมล็ด - ทำให้ง่วงนอนและหลับได้ดี แก้กระษัย ขับปัสสาวะพิการได้ดี เป็นยาระบายอ่อนๆ รักษาโรคผิวหนัง

ทั้งต้น - ปรุงเป็นยาแก้ไข้ ขับพยาธิในท้องเด็ก รับประทานเป็นยาระบายอ่อนๆ และแก้ไอ แก้เสมหะ แก้หืด คุดทะราด

ใบ - เป็นยาระบาย

ผล - แก้ฟกบวม

วิธีและปริมาณที่ใช้ :

ทำให้ง่วงนอน และนอนหลับได้ดี

- ใช้เมล็ดชุมเห็ดไทย คั่วให้ดำเกรียมเหมือนเมล็ดกาแฟ แล้วทำเป็นผง ชงน้ำร้อนอย่างปรุงกาแฟ ดื่มหอมชุ่มชื่นใจดี ไม่ทำให้หัวใจสั่น ให้คนไข้ดื่มต่างน้ำ เป็นยาระบายอ่อนๆ

วิธีทำ นำเมล็ดชุมเห็ดไทยประมาณ 1-. ช้อนโต๊ะ (5-15 กรัม) มาคั่วจนเกรียม ต้มกับน้ำ 1 ลิตร เคี่ยวจนเหลือ 800 มิลลิลิตร กรองด้วยผ้าขาวบาง เอาแต่น้ำดื่ม แบ่งดื่มครั้งละ 200 มิลลิลิตร เช้า-กลางวัน-เย็น หลังอาหาร
หรือชงดื่มแทนน้ำชาได้ โดยใส่เมล็ดที่คั่วแล้ว 1 หยิบมือลงในกาน้ำชาขนาดประมาณครึ่งลิตร เติมน้ำร้อนให้เต็ม ดื่มวันละ 3 ครั้งหลังอาหาร

- ใช้ใบหรือทั้งต้น ประมาณ 1 กำมือ 15- 3 กรัม เมล็ด 1 หยิบมือ 5- 10 กรัม ต้มกับน้ำ 1 ถ้วยแก้ว เติมกระวาน 2 ผล เพื่อกลบรสเหม็นเขียวและเกลือเล็กน้อย ดื่มก่อนอาหารเช้า ส่วนเมล็ดคั่วให้เหลือง ใช้ชงเป็นน้ำชาดื่ม

สารเคมี :

เมล็ด พบ anthraquinone, emodin chrysarobin, chrysophanic acid-9-anthrone, chrysophanol Rhein aloe-emodin

น้ำมันจากเมล็ด พบ linoleic acid, oleic acid, palmitic acid, stearic acid

ใบ พบ chrysophanic acid, emodin และ 1, 68, -trihydroxy-3 methl anthraquinone

“เมล็ดชุมเห็ดไทย” คั่วไฟอ่อนๆ จนเหลืองเกรียมแล้วบดเป็นผง ตัก 1 ช้อนชา ชงกับน้ำร้อนครึ่งแก้ว ดื่มก่อนเข้านอนประจำทุกวัน จะทำให้นอนหลับได้ หากมีอาการนอนไม่หลับรุนแรงสามารถชงดื่มต่างน้ำชาได้ แต่ไม่เหมาะกับคนเป็นโรคไตเสื่อม สูตรนี้นิยมใช้ได้ผลดีมาแต่โบราณแล้ว เมล็ด ยังปรุงเป็นยาแก้โรคผิวหนังได้อีกด้วย ทุกส่วนของต้น “ชุมเห็ดไทย” มีสารกลุ่ม “แอนทารควิโนน” ทดลองในสัตว์จากน้ำสกัดของเมล็ดมีฤทธิ์ขับปัสสาวะ บีบมดลูก สารสกัด “เบนซีน” มีฤทธิ์ยับยั้งเชื้อราที่ทำให้เกิดโรคผิวหนังในหลอดทดลอง

กาแฟสมุนไพร(สำหรับผู้ที่ต้องการหยุดกินกาแฟและแก้อาการปวดหัวไมเกรน)
เครื่องปรุง
เมล็ดชุมเห็ดไทย 100 กรัม/เมล็ดข้าวโพดแห้ง 50 กรัม/เม็ดมะขาม 20 เม็ด

วิธีทำ
เอากระทะตั้งไฟ คั่วเม็ดมะขามด้วยไฟอ่อน ๆ ก่อนจนหอมและสุกดี แล้วเอาออกจากกระทะมาแกะเปลือกออกแล้วโขลกให้เม็ดมันแตกออก เป็นชิ้นเล็ก ๆ จากนั้นจึงใส่เมล็ดข้าวโพดกับชุมเห็ดไทยลงไปในกระทะคั่วรวมกันโดยใช้ไฟอ่อน ๆ ตลอดเวลา จนหอมและแห้งดีแล้ว จึงนำไปบดด้วยโม่ไฟฟ้าก็ได้ จะโขลกให้เมล็ดของมันพอแตกก็ได้
จากนั้นนำไปผสมกับเม็ดมะขาม เมื่อต้องการใช้ให้ตักมา 1 ช้อนโต๊ะ แล้วต้มกับน้ำ 3 ถ้วย หลังจากน้ำเดือดแล้ว ให้เคี่ยวนานสัก 10 นาที กรองเอากากออกแล้วดื่มแทนกาแฟได้เลย

หมายเหตุ
กลิ่นของกาแฟสมุนไพรถ้วยนี้จะเหมือนกับกาแฟมาก เหมาะสำหรับผู้ที่ติดกาแฟและต้องการดื่มอะไรเพราะติดเป็นนิสัย กาแฟถ้วยนี้ไม่มีคาเฟอีนจึงสามารถใช้แทนกาแฟธรรมดาได้ดี ในวันที่ต้องเลิกกาแฟ

เมล็ดชุมเห็ดไทยหาซื้อได้ตามร้านขายยาทั่วไป น่าลองดูนะคะ

ปุณณภา  งานสำเร็จ  เรื่อง/ภาพ

ช่วงนี้ต้นชุมเห็ดไทยขึ้นงามตามข้างทาง ดอกสีเหลืองเห็นแต่ไกลดอกออกที่ซอกก้านช่อของใบ  ใบคล้ายใบชุมเห็ดเทศแต่ต้นเล็กกว่ากันมาก

 

ต้นชุมเห็ดไทยขึ้นเองตามพื้นที่รกร้างว่างเปล่า ที่ชุ่มชื้น