ว่านกลีบแรดสมุนไพรที่สูญหายไปจากป่าเขาใหญ่

ว่านกลีบแรด

ว่านกลีบแรด Angiopteris evecta (G. Forst.) Hoffm

ชื่อสามัญ : Giant Fern, King Fern

ชื่ออื่น : ว่านกีบแรด ว่านกีบม้า กีบม้าลม ดูกู

เวลาเดินป่าเรามักจะเจอกลุ่มเฟรินหลาย ๆ ชนิดที่แสดงความอุดมสมบูรณ์ชุ่มชื้นของป่า อุทยานแห่งชาติทับลานและอุทยานแห่งชาติเขาใหญ่มีพืชตระกูลเฟรินขึ้นอยู่หลายชนิดหลากหลายมาก ทั้งเฟรินที่ขึ้นกับดิน เฟรินอากาศ เฟรินอิงอาศัย ว่านกลีบแรดเป็นเฟรินที่ขึ้นกับดิน ไปเดินป่าที่เขาใหญ่ครั้งหลังสุดปรากฏว่าดงเฟรินกลีบแรดหายไปหมดทั้งกอ น่าเป็นห่วงอนาคตของเฟรินในป่าจริง ๆ

เฟรินกลีบแรด เป็นเฟินดิน ชอบร่มเงา ดินร่วนโปร่งและต้องการความชุ่มชื้นในอากาศสูง
ลักษณะต้น เป็นเฟินที่มีขนาดใหญ่ มีลำต้นเป็นหัวอยู่ฝังที่ระดับผิวดิน เป็นเนื้ออวบอ้วน ที่หัวมีร่องรอยบุ๋มรอบหัว ซึ่งเกิดจากขั้วของก้านใบที่หลุดออก เหลือไว้เป็นร่อง มองดูคล้ายกีบเท้าแรด สมชื่อที่เรียกว่า กีบแรด เคยมีคนบอกว่า เห็นที่เชียงใหม่ ขนาดของหัวใหญ่ เส้นผ่าศูนย์กลางถึง 1.5 ม.
หัวเหง้า หรือลำต้นของเฟินกีบแรด ลักษณะใบ มีขนาดใหญ่ ยาวได้ถึง 10 ฟุต ขึ้นกับอายุและความสมบูรณ์ของสิ่งแวดล้อม ใบประกอบแบบขนนก 2 ชั้น ก้านใบใหญ่ อวบอ้วน ใบย่อยรูปขอบขนาน ปลายแหลม โคนมน มีก้านใบย่อยสั้น แผ่นใบหนา และสีเขียวดสดเป็นมันเงา เมื่อต้นยังเล็ก ขอบใบหยักเป็นซี่ฟันลึก เห็นได้ชัดเจนกว่าเมื่อต้นโตมากขึ้น

สรรพคุณทางยา ราก ใช้ห้ามเลือด, หัวหรือลำต้นใต้ดิน เป็นยาฝาดสมาน แก้ท้องร่วง แก้อาเจียน ปวดศีรษะ ขับปัสสวะ

Angiopteris evecta (G. Forst.) Hoffm

The leaves, stem bark, stem heart wood, root and tubers of Angiopteris evecta were successively extracted with petrol, dichloromethane, ethyl acetate, butanol and methanol. All the fractions exhibited a wider spectrum of antibacterial activity. The dichloromethane and ethyl acetate fractions of the leaves and stem bark were particularly good and were the only fractions exhibiting antifungal activity. All fractions of the tuber with the exception of petrol, exhibited very good antibacterial activity.
Keywords: Angiopteris evecta; Antibacterial; Antifungal activity