ตะลุมพุกแดง มะคังแดง แดง หนาม น่ารัก มีเสน่ห์เฉพาะตัว

โดย ปุณณภา  งานสำเร็จ
ศูนย์ศึกษารวบรวมพันธุ์พืชสมุนไพรและภูมิปัญญาไทย  จังหวัดนครราชสีมา

ลักษณะใบและต้นเล็ก ๆในป่า ต้นเล็กแค่ไหนก็ยังชัดเจนในตัวตน

หนามเป็นหนามจริง ๆ ต้นไม้อะไรตรงไปตรงมาขนาดนี้

ไม่ต้องเหลือข้อสงสัยในชื่อของเค้าให้เสียเวลา แดงซะขนาดนี้

"นี้ใคร เมื่อแลไม่เห็นฝั่ง ก็อุตสาหะพยายามว่ายอยู่ท่ามกลางมหาสมุทรท่านรู้อำนาจประโยชน์อะไร จึงพยายามว่ายอยู่อย่างนี้หนักหนา"

พระมหาชนกตอบว่า... "ดูก่อนเทวดา เราไตร่ตรองเห็นปฏิปทาแห่งโลก และอานิสงส์แห่งความเพียร เฉพาะฉะนั้น ถึงจะมองไม่เห็นฝั่งเราก็ต้องพยายามว่ายอยู่ท่ามกลางมหาสมุทร"

บทสนทนาธรรม ระหว่างนางมณีเมขลาและพระมหาชนก จากพระมหาชนก ฉบับพระราชนิพนธ์ในรัชกาลปัจจุบัน กรณีพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวของเรา ทรงมีความแน่วแน่ในการประกอบพระราชกรณียกิจ เพื่อความเป็นอยู่ที่ดีขึ้นของทวยราษฎร์ตลอด 50 ปี ที่ทรงครองราชย์ เพราะทรงถึงพร้อมด้วยความเพียร และความเพียรนั้นก็คือประเด็นหลักของพระราชนิพนธ์เรื่องนี้

"คำว่า 'พระมหาชนก' แปลว่าพ่อผู้ยิ่งใหญ่ หรือพ่อหลวง รากศัพท์เดียวกับคำว่า คิง ในภาษาอังกฤษ หรือ เคอนิก ในภาษาเยอรมัน เรื่องราวของ 'พระมหาชนก' จึงเป็นเรื่องราวของความเพียรของพระมหากษัตริย์ ผู้ไม่ท้อถอย ไม่เกียจคร้าน ไม่บกพร่อง ไม่อ่อนแอ เป็นความเพียรที่สะท้อนถึงความกล้าหาญ กล้ากระทำในสิ่งที่ถูกที่ควร ที่ชอบธรรม เพื่อความผาสุกของประชาราษฎร์..." "พระมหาชนก"...พระราชนิพนธ์ระดับโลก
ที่มา : ประกาศ วัชราภรณ์. พระราชปณิธานในหลวง. กรุงเทพฯ : ประพันธ์สาส์น, 2542. หน้า 213-229.

เดินป่าห้วยแถลง เจอไม้หนาม ลำต้นโดดเด่นมากต้นหนึ่ง ชื่อเค้าคือตะลุมพุกแดง หรือมะคังแดง หนามของเค้าเก๋มาก หนามซ้อนหนามซ้อนหนาม เรียกว่าอหังการกันเลยทีเดียว แล้วแดงจริงๆ ไม่ใช่แค่แดงแดง แต่แด๊งแดง แดงชัดมาก เป็นต้นไม้ที่มีความชัดเจนในตัวเองดี

ชื่อที่เรียก มะคังแดง
ชื่ออื่นๆ มุยแดง ลุมปุกแดง มะคัง มะคังป่า จิ้งก่าขาว
ลักษณะ
มะคังแดงเป็นไม้ยืนต้นสูง 6-12 เมตร ลำต้นและกิ่งก้านสีน้ำตาลแดง โคนต้นมีหนามโดยรอบ ใบเดี่ยว เรียงตรงข้าม รูปวงรีหรือรูปไข่กลับ กว้าง 8-15 ซม. ยาว 15-22 ซม. ผิวใบมีขนทั้งสองด้าน หูใบอยู่ระหว่าง ก้านใบ ดอกช่อ ออกที่ซอกใบใกล้ปลายกิ่ง ลกีบดอกสีเหลืองแกมเขียว ผลสด รูปกระสวย มีกลีบเลี้ยง ติดอยู่ เกิดตามป่าเบญพรรณทั่วไป ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด
ประโยชน์
ต้น ต้มน้ำดื่ม แก้เลือดลมเดินไม่สะดวก ผสมกับหัวยาข้าวเย็น ต้มน้ำดื่ม แก้ไตพิการ เนื้อไม้ แก้เลือดลมเดินไม่สะดวก แก้กษัยไตพิการ แก้ปวดท้อง ขับพิษโลหิต และน้ำเหลือง ตำพอกแผลสด ห้ามเลือดและสมานแผล
ฤดูกาลที่ใช้ประโยชน์ได้ทุกฤดูกาล
ศักยภาพการใช้งานปลูกไว้ให้ร่มเงา
ชื่อวิทยาศาสตร์ Gadenia erythroclada Kurz
ชื่อวงศ์ Rubiaceae

ปุณณภา งานสำเร็จ  เรื่อง/ภาพ